Dhjetëra histori të të mbijetuarave të përdhunimeve gjatë luftës në Kosovë, të dokumentuara përmes tregimeve te shkruara dhe artefakteve që pasqyrojnë përjetimet e tyre janë pjesë e një muzeu që u hap të martën mbrëma në Prishtinë.
Muzeu i të mbijetuarve të përdhunimeve gjatë luftës në Kosovë synon të shërbejë si vend kujtimi dhe nderimi për të mbijetuarit si dhe te rrisë shkallën e ndërgjegjësimit mbi rëndësinë e drejtësisë dhe mbështetjes për ta.
Ish presidentja e Kosovës, Atifete Jahjaga, e cila sot drejton Fondacionin Jahjaga që është në krye të këtij projekti, tha se muzeu është dëshmi e vuajtjeve të një kategorie të shoqërisë e cila deri vonë ishte lënë në harresë.
“Zemra më dhemb kur mendoj se për kaq shumë kohë rrëfimet e të mbijetuarave kanë mbetur të heshtura, të mbyllura brenda mureve të zemrave të tyre, ose më keq akoma, të stigmatizuara nga një shoqëri që shpesh ka zgjedhur të kthej kokën anash. Më rëndon zemra kur mendoj për ata dhe ato që kanë marrë me vete këtë barrë në varr, pa ndarë dhimbjen e tyre, pa parë drejtësi dhe pa parë dritë”, tha zonja Jahjaga.
Muzeu që ndodhet në qendër të Prishtinës është emëruar “çast”.
“Sepse ka qenë një moment që këtyre të mbijetuarave ua ka ndryshuar jetën përgjithmonë gjatë luftës së fundit në Kosovë. Por ka shumë momente që ne i kemi bërë të ndihen në faj pa qenë në faj, ne ua kemi rënduar jetën në paqe, nuk i kemi integruar, nuk i kemi përqafuar në atë se çfarë janë, nuk ua kemi njohur dhimbjen dhe nuk iu kemi krijuar hapësira mjaftueshëm” tha kuratorja e Muzeut, Eliza Hoxha.
Ambasadori gjerman në Prishtinë, Jorn Rhode tha se me hapjen e këtij muzeu Kosova po bën një hap të rëndësishëm drejt përballjes me të kaluarën dhe promovimit të pajtimit.
“Ne duhet të flasim për krimet e luftës që kanë ndodhur këtu, duhet t’u japim zë të gjithë të mbijetuarve si dhe duhet të sigurohemi që kryesit vihen para drejtësisë”, tha ai.
Ndonëse ende nuk dihet numri i saktë i viktimave të përdhunimeve gjatë luftës në Kosovë, besohet se ky numër është rreth 20 mijë. Në muajin shkurt të vitit 2018 autoritetet hapën procesin e verifikimit të statusit tyre dhe deri tani sipas të dhënave zyrtare, mbi një mijë e 160 persona janë verifikuar.
Një çerek shekulli pasluftës, sipas Fondit për të Drejtën Humanitare vetëm një person është dënuar me aktgjykim të plotfuqishëm për kryerje të këtij lloj krimi.