“Nuk mund të luash teatër dhe as të dish kohën ideale”, thotë me të qeshur ambasadori i Shteteve të Bashkuara në Rusi, Jon Huntsman.
Me këto komente, ai po i referohej një bisede telefonike të presidentit amerikan Donald Trump, javën e kaluar, me presidentin Vladimir Putin, gjatë së cilës ai e uroi udhëheqësin rus për rizgjedhjen.
Thirrja telefonike i kapi të papërgatitur këshilltarët e Shtëpisë së Bardhë, të cilët i kishin sugjeruar zotit Trump të mos nxitonte për ta uruar zotin Putin dhe nga ana tjetër, ngriti shpresa të rreme në Moskë se Shtetet e Bashkuara, mund të mos t’i bashkoheshin përpjekjes së bashkërenduar të dhjetra vendeve perëndimore, që u hakmorrën ndaj Rusisë për helmimin e ish-agjentit rus në Britani, për të cilin Londra fajëson Kremlinin.
Në një intervistë ekskluzive për Zërin e Amerikës, duke vlerësuar gjendjen e tanishme të marrëdhënieve midis Uashingtonit dhe Moskës, ambasadori Huntsman thotë se Presidenti Trump nuk e ka ndryshuar strategjinë e tij ndaj Rusisë.
FILE - U.S. President Donald Trump and Russia's President Vladimir Putin talk as Vietnam's President Tran Dai Quang, right, looks on, during the photo session at the APEC Summit in Danang, Vietnam, Nov. 11, 2017.
“Mund t’ju them se, përsa kohë kam diskutuar me presidentin rreth Rusisë, që kur më kërkoi të bëhesha ambasador në Moskë, ai ka patur të njëjtën strategji, vazhdimin e dialogut, megjithë sfidat, dëshira e tij është ta mbajë gjallë dialogun”, thotë ambasadori Huntsman për Zërin e Amerikës.
Por, ai shton se presidenti Trump e ka bërë të qartë se “....pret që dialogu dhe takimet në nivel krerë shtetesh të bazohen në përparimin për çështjet më të rëndësishme. I ardhur nga sektori privat - dhe unë kam punuar me presidentë si Demokratë edhe Republikanë – mund t’ju them se ai është i prirur drejt arritjes së rezultateve. Ai do të dijë se ku po shkojmë, çfarë është bërë, çfarë përparimi është arritur, për shembull për Ukrainën, dhe për çështje të tjera si kjo. Ai është i orientuar drejt rezultateve dhe marrëdhëniet po ecin në këtë drejtim”.
Për një ambasador në qendër të një stuhie si të Luftës së Ftohtë, ai mbetet optimist.
Ai është i përgatitur për përgjigjen e Kremlinit për të dëbuar diplomatë amerikanë. “Pres që ata të përgjigjen me masa simetrike”, thotë ai. Dhe vetëm disa orë pas intervistës, ministri i Jashtëm rus Sergei Lavrov njoftoi se Rusia do të dëbojë një numër të njëjtë diplomatësh amerikanë.
Vazhdimi i Dialogut
Ambasadori Huntsman thotë se cilidoqoftë reagimi i Kremlinit, “është përgjegjësi e të dy vendeve të vazhdojnë dialogun, sado të vështira të jenë marrëdhëniet dypalëshe, ose çështjet e sigurisë rajonale”.
Dhe dialogu duhet të vazhdojë edhe pas zgjedhjeve të fundit në Rusi, për të cilat Ambasadori Huntsman thotë se nuk i ngjajnë aspak zgjedhjeve normale. “Nuk jam i sigurtë nëse ato mund të quhen zgjedhje”, thotë ai. “Unë kam kandiduar disa herë për poste publike dhe arrij t’i dallojë zgjedhjet kur ka të tilla, ku dominon debati intensiv, shtypi që i mbulon gjerësisht, ku flitet për çështjet kryesore. Nuk vura re dialog të madh këtu për çështjet më të rëndësishme”.
Zoti Huntsman thotë se ballafaqimi me Rusinë nuk do të përfundojë edhe nëse Kremlini i kufizon kundër-masat në një përgjigje simetrike. Çështjet që ndajnë Perëndimin nga Lindja nuk kanë të bëjnë vetëm me helmimin e ish-spiunit rus Sergei Skripal dhe vajzës së tij 33-vjeçare Yulia.
“Varet se çfarë nënkupton me rezultatin përfundimtar”, thotë ai. “Por një rezultat i suksesshëm do të ishte, që Rusia të tërhiqej nga aktivitetet keqdashëse dhe të bëhej një partner i përgjegjshëm”. Ai citon si shembull Sirinë, duke u ankuar se Rusia votoi pesë herë në Këshillin e Sigurimit kundër zhvillimit të hetimeve për përdorimin e armëve kimike nga Siria.
A police officer stands at a cordon around the bench where former Russian intelligence agent Sergei Skripal and his daughter Yulia were found after they were poisoned, in Salisbury, Britain, March 11, 2018.
Besimi tek Britania
Në intervistat për shtypin rus, ai pyetet shpesh se përse Shtetet e Bashkuara i besojnë Britanisë, që pas përpjekjes për atentat ndaj Skripalit qëndron shteti rus.
Në intervistën për Zërin e Amerikës, ambasadori Huntsman thotë se “Besimi nuk është marrje e një vendimi, kë të besosh e kë jo. Ne jemi demokraci të pjekura. Ne kemi shoqëri të fuqishme civile, ne jemi vende të hapura, transparente, si Shtetet e Bashkuara edhe Britania. Në vendet tona nuk ndodh që të kryesh hetime pa patur shumë sy të interesuar që të ndjekin në çdo hap dhe gjatë tërë procesit. Ky është mjedisi në të cilin veprojmë ne. Barra i bie Britanisë të hetojë në këtë rast dhe të dalë me përfundimet e veta. Dhe pa dyshim që ka patur shkëmbim të ngushtë informacioni, kjo është mënyra si funksionojnë shërbimet e rendit”.
Ai beson se në të ardhmen do të mësohet shumë më tepër.
Por, edhe mes këtij ballafaqimi diplomatik, që shumë njohës me përvojë e krahasojnë me pikat më të ulta të marrëdhënieve gjatë viteve të Luftës së Ftohtë, ambasadori Huntsman thotë se Shtetet e Bashkuara duhet të vazhdojnë angazhimin me Rusinë sa më mirë që të munden, duke kërkuar ndryshime dhe përmirësime. “Për ata që mendojnë se nuk ka mbetur asgjë, kjo nuk është e vërtetë”, thekson ai.
Ai shton se do të ishte papërgjegjshmëri e madhe nëse nuk do të vazhdonte dialogu me Rusinë për çështje të tilla të stabilitetit strategjik, si kontrolli i armëve, paqja dhe stabiliteti në Lindjen e Mesme, dhe konflikti në Siri, i cili, thotë ai “....duhet të zgjidhet, si nga ana e luftimeve, edhe nga formimi i qeverisë më pas”.
Por, ai e pranon se një zgjidhje e shpejtë nuk është realiste. “Shpresat shuhen, marrëdhëniet prishen, e kemi parë këtë skenar shpesh herë. Vëmendja duhet të përqëndrohet tek interesat e përbashkëta, aty ku ato takohen dhe mbi to të fillojë dialogu”.