Irani pritet të jetë lart në axhendën e politikës së jashtme të administratës së ardhshme të zotit Trump. Republika Islamike është përfshirë në konflikt me aleatin kryesor të SHBA-së në Lindjen e Mesme, Izraelin, ndërkohë që në të njëjtën kohë ka avancuar programin bërthamor. Korrespondenti i Zërit të Amerikës, Michael Lipin, analizon atë që pritet të ndodhë gjatë administratës së presidentit të zgjedhur Donald Trump në lidhje me Iranin.
Your browser doesn’t support HTML5
Administrata e re amerikane dhe qasja ndaj Iranit
Gjatë fushatës për zgjedhjet presidenciale këtë vit, zoti Trump në komentet e tij mbajti një qasje pajtuese me Iranin, një vend kundërshtar i Shteteve të Bashkuara, të cilin ai gjatë mandatit të tij të parë si President i vendosi saksione ekonomike dhe e mbajti nën trysni ushtarake.
“Nuk dua të jem i keq me Iranin. Shpresoj se ne do të jemi miqësor me Iranin. Ndoshta. Ndoshta jo. Por ata nuk mund të kenë një armë bërthamore. Ata nuk do të kenë kurrë një armë bërthamore”, deklaroi zoti Trump gjatë fushatës presidenciale.
Udhëqehësit islamikë të Iranit paralajmëruan këtë vit se ata mund të heqin dorë nga një premtim për mos zhvillimin e armëve bërthamore, nëse ekziston një kërcënim i jashtëm që rrezikon mbijetesën e tyre.
Në mandatin e tij të parë, zoti Trump u tërhoq nga një marrëveshje e vitit 2015 që Irani bëri me fuqitë botërore për të kufizuar programin e tij bërthamor në këmbim të lehtësimit të sanksioneve. Zoti Trump tha se ai kërkonte një marrëveshje të re që do të ishte më e ashpër ndaj Teheranit. Gjatë mujait shtator një gazetar e pyeti atë nëse ende dëshironte të negocionte me Iranin.
“Sigurisht që do ta bëja. Ne duhet të bëjmë një marrëveshje, sepse do të ketë pasoja”, deklaroi ai.
Në muajin tetor, gjatë një interviste zoti Trump u pyet nëse ai dëshiron të shohë që udhëheqësit islamikë të Iranit të zëvendësohen nga monarkia, që ata përmbysën në 1979.
“Ne nuk mund të përfshihemi në këto zhvillime”, deklaroi zoti Trump.
President i zgjedhur i Shteteve të Bashkuara reagoi ashpër për sulmin me raketa balistike të Iranit më 1 tetor ndaj Izraelit. Si shembull ai përmendi dhe deklaratat e presidentit Joe Biden se Izraeli nuk duhet të godiste objektet bërthamore iraniane si kundërpërgjigje.
“Unë mendoj se ai e ka gabim. Përgjigja duhet të ishte: godit objektet bërthamore në fillim pastaj objektivat e tjera”.
Gjatë mandatit të tij të parë, zoti Trump vendosi sanksione ndaj Iranit, që kishin në shënjestër eksportet e naftës. Po ashtu një sulm ajror amerikan në Bagdad eliminoi komandantin më të lartë ushtarak, Qassem Soleimani.
Gjatë fushatë presidenciale zoti Trump nuk tha nëse do të përdorë të njëjtat politika ndaj Iranit. Por i emëruari i tij për Sekretar Shteti, senatori Marco Rubio, është një mbështetës i fortë i kësaj qasjeje ndaj Iranit.
Në një postim në rrjetin social X, zoti Rubio tha se “vetëm nëpërmjet trysnisë maksimale dhe masave të drejtpërdrejta dhe joproporcionale ekziston një mundësi për të ndryshuar veprimet e tyre kriminale”.
Ndërkohë Departamenti Amerikan i Drejtësisë tha se ka zbuluar një komplot të Iranit për të rekrutuar një shtetas afgan për të organizuar një atentat ndaj zotit Trump para ditës së zgjedhjeve.
Teherani mohoi përfshirjen. Por i zgjedhuri i zotit Trump për postin e këshilltarit të sigurisë kombëtare tha se Irani duhet të përballet me pasoja.
“Ne duhet të dërgojmë një mesazh të fortë dhe të qartë se kjo është një vijë e kuqe që nuk do të tolerohet kurrë për të gjithë kundërshtarët tanë dhe që do të ketë pasoja të mëdha. Ne duhet të rivendosim masa frenuese”, tha Michael Waltz, ligjvënës republikan.
Ajo që nuk dihet për qasjen e Presidentit të zgjedhur Trump ndaj Iranit është se çfarë lloj marrëveshjeje të re do të kërkojë dhe çfarë do të bënte nëse nuk mund ta arrijë një të tillë.