Kompania më e madhe e ilaçeve në botë është përfshirë në një debat global në qendër të të cilit shtrohet pyetja nëse ka testuar një medikament të pamiratuar tek fëmijët e sëmurë në Nigeri pa i informuar plotësisht për situatën. Çështja që përfshin kompaninë Pfizer ngre pyetje rreth mënyrës sesi mund të mbrohen subjektet e provave ndërkohë që kompanitë amerikane kryejnë gjithnjë e më shumë teste të ilaçeve të tyre në mbarë botën.
Në vitin 1996, një epidemi meningjiti goditi shteti nigerian të Kanos. Studiuesit nga kompania amerikane Pfizer testuan tek 100 fëmijë nigerianë një ilaç eksperimental të quajtur Tovan. Qeveria nigeriane dhe ajo e shtetit të Kanos kanë ngritur padi ndaj kompanisë mbi provën e ilaçit. Ata thonë se ilaçi shkaktoi vdekjen e 11 fëmijëve dhe dëmtimin serioz të të tjerëve.
"Ajo që bëri Pfizer këtu është e ulët dhe e dënueshme. Ata morën nëpër këmbë fëmijët dhe i përdorën ata për eksperimente me medikamente të paautorizuara dhe të pamiratuara."
Peter Safirstein me firmën Milberg Weiss të avokatisë përfaqëson 30 familje nigeriane në padinë e ngritur në New York. Ai thotë se Pfizer nuk i informoi fëmijët se po merrnin pjesë në një eksperiment mjekësor dhe se kishin alternativa të tjera mjekësore në atë kohë.
Kompania Pfizer ka ngritur padi nga ana e saj duke akuzuar se njoftimet mbi të cilat qeveria nigeriane i bazon akuzat kundër saj janë të paligjshme dhe jo të sakta. Kompania thotë në faqen e saj elektronike se çdo vdekje që ndodhi gjatë provës klinike ishte rezultat i sëmundjes dhe jo i mjekimit që iu ofrua pacientëve.
Zëvendëspresidenti i Pfizerit Dr. Jack Watters ka publikuar një deklaratë filmike. "Kjo provë u krye me miratimin e plotë të qeverisë nigeriane, me pëlqimin e prindërve dhe kujdestarëve të fëmijëve dhe në pajtim me ligjet e Nigerisë."
Por cilido qoftë rezultati i këtij gjyqi, çështja e kompanisë Pfizer ilustron vështirësitë në mbrojtjen e njerëzve ndërkohë që gjithnjë e më shumë prova të ilaçeve kryhen në mbarë botën. Standartet ndërkombëtare si ato në Deklaratën e Helsinkit përcaktojnë etikën në provat me ilaçet.
Por shumë ekspertë të shëndetësisë thonë se këto rregulla janë të dobëta dhe nuk ka mekanizma për t’i zbatuar ato. Dr. Peter Lurie është zëvendës drejtor i një grupi për mbrojtjen e qytetarëve, Public Citizen, në Washington. "Gjithnjë është joshëse për çdo korporatë fitimprurëse të shkojë në vende ku rregullat janë të dobëta, në vende ku mbrojtja e subjekteve njerëzore është e ulët, në vende me standarte të ulëta të etikës, një lloj gare për të gjetur fundin e etikës. Kjo joshje do të ekzistojë gjithmonë derisa të vijë koha që të kemi standarte të fuqishme ndërkombëtare. Tani për tani nuk i kemi ato."
Dr. Lurie argumenton se shumë qytetarë në vendet në zhvillim me infrastruktura të varfëra shëndetësore kanë nevojë urgjente për mjekime dhe janë më të prekshëm nga shfrytëzimi. "Pjesëmarrësit janë të motivuar nga dëshpërimi dhe kanë nevojë për mjekim; ata besojnë se do të përfitojnë duke qenë në provat eksperimentale. Për megjithatë, këto nuk janë arsye të justifikueshme për t’i bërë ata objekt provash.
Alan Goldhammer është një zyrtar regullator në Kërkimet Farmaceutike në Amerikë, një grup lobingu në Washington. Ai thotë se provat e ilaçeve në vendet në zhvillim janë kritike për gjetjen e mjekimeve për sëmundjeve si meningjiti bakterial, një sëmundje e rallë kjo në Shtetet e Bashkuara.
"Kompanitë tona po nxjerrin ilaçe të reja për një treg global. Ata po përpiqen gjithashtu të bëjnë çdo përpjekje për të sfiduar sëmundjet që janë prezente në vendet në zhvillim dhe pa dyshim shumë antibiotikë të rinj që po krijohen do të përdoren me efektshmëri në këto vende."
Zoti Goldhammer thotë se një arsye tjetër që kompanitë amerikane kryejnë prova në vendet në zhvillim është përpjekja për të shkurtuar kohën dhe koston që kërkohet për gjetjen e ilaçeve. "Kostoja shkon në gati 800 milion dollarë për të krijuar një ilaç të ri dhe për këtë duhen nga 12 deri në 14 vjet. Për pacientët që kanë nevojë për këto ilaçe, kjo është një periudhë shumë e gjatë dhe e kushtueshme. Ne po kërkojmë për një llojshmëri mënyrash në përpjekje për ta shkurtuar këtë kohë dhe për të pakësuar koston."
Dr. Ezekiel Emanuel drejton departamentin e bioetikave klinike në Institutin Kombëtar të Shëndetësisë, agjencia kryesore e kërkimeve mjekësore në Shtetet e Bashkuara. Ai thotë se pjesa dërrmuese e kërkimeve për ilaçe nuk shfrytëzon subjektet njerëzore. Por zoti Emanuel shton se studiuesit duhet të japin ato që i quan “përfitime të drejta” për pjesëmarrësit në provat e ilaçeve.
"A po merr komuniteti ku kryet prova përfitime të tjera shëndetësore? A ka përfitime ekonomike? A po e përgatit kompania komunitetin për të bërë shumë për këto kërkime dhe ndoshta të përfshihet në to? A po i përgatit njerëzit?" Për eksperimentimet e ilaçit Tovan në Kano nga Pfizer qeveria nigeriane thotë se kompania nuk u soll sipas etikës. Ajo po kërkon kompensim për fëmijët dhe familjet e atyre të përfshirë në prova. //bsa//