Rusia u përfshi të enjten nga një spektakël patriotik për Ditën e Fitores ndaj Gjermanisë naziste në Luftën e Dytë Botërore, që presidenti Vladimir Putin e ka shndërruar në një shtyllë të pushtetit të tij gati çerek shekullor dhe në një arsyetim të luftës së tij në Ukrainë.
Edhe pse pak veteranë të asaj që Rusia e quan Lufta e Madhe Patriotike janë ende gjallë 79 vjet pasi Berlini ra në duart e Ushtrisë së Kuqe, fitorja mbi Gjermaninë naziste mbetet simboli më i rëndësishëm dhe gjerësisht i nderuar i trimërisë së vendit dhe një element thelbësor i identitetit kombëtar.
Kremtimet e enjtes gjithandej Rusisë, të udhëhequra nga presidenti Putin, i cili këtë javë filloi mandatin e tij të pestë, përkujtojnë sakrificën e kohës së luftës në atë që është shndërruar në festën më të rëndësishme laike ruse.
“Dita e Fitores bashkon të gjithë brezat”, tha presidenti Putin në një fjalim gjatë një parakalimi në Sheshin e Kuq. “Ne po ecim përpara duke u mbështetur në traditat tona shekullore dhe ndjehemi të sigurt se së bashku do të sigurojmë një të ardhme të lirë dhe të sigurt të Rusisë”.
Ai përshëndeti trupat që luftojnë në Ukrainë për guximin e tyre dhe sulmoi perëndimin, duke e akuzuar atë për “nxitje të konflikteve rajonale, grindjeve ndëretnike e ndërfetare dhe përpjekjeve për të frenuar qendrat sovrane dhe të pavarura të zhvillimit global”.
Mes tensioneve Rusi-Perëndim që u rritën në nivelin më të lartë që nga koha e Luftës së Ftohtë për shkak të Ukrainës, presidenti Putin bëri gjithashtu një paralajmërim tjetër të ashpër për fuqinë bërthamore të Rusisë.
“Rusia do të bëjë gjithçka për të parandaluar konfrontimin global, por nuk do të lejojë askënd të na kërcënojë”, tha ai. “Forcat tona strategjike janë në gatishmëri luftarake”.
Bashkimi Sovjetik humbi rreth 27 milionë njerëz në Luftën e Dytë Botërore. Trupat naziste pushtuan pjesën më të madhe të Bashkimit Sovjetik perëndimor në qershor të vitit 1941, përpara se të largoheshin deri në Berlin, ku flamuri i kuq me drapër dhe çekan i BRSS-së u ngrit mbi kryeqytetin e rrënuar. Shtetet e Bashkuara, Britania e Madhe, Franca dhe aleatët e tjerë e shënojnë fundin e luftës në Evropë me 8 maj.
Që kur mori pushtetin në ditën e fundit të vitit 1999, presidenti Putin e ka bërë 9 majin pjesë të rëndësishme të agjendës së tij politike dhe shfaqjeve të fuqisë ushtarake. Kolona tankesh dhe raketash rrotullohen nëpër Sheshin e Kuq dhe skuadrilje avionësh luftarakë gjëmojnë ndërsa veteranët e stolisur me medalje i bashkohen atij për të ndjekur parakalimin. Shumë prej tyre mbajnë shiritin e Shën Gjergjit me ngjyra portokalli dhe zi, që tradicionalisht lidhen me Ditën e Fitores.
Rreth 9,000 trupa, përfshirë rreth 1,000 që luftuan në Ukrainë, morën pjesë në parakalimin e së enjtes.
Vladimir Putin, 71 vjeç, flet shpesh për historinë e familjes së tij, duke ndarë kujtimet e babait të tij, i cili luftoi në front gjatë rrethimit nazist të qytetit të Leningradit, tani Shën Petersburg, dhe u plagos rëndë. Për vite me radhë presidenti Putin mbante një foto të babait të tij në parakalimet e Ditës së Fitores.
Kremtimet u pezulluan gjatë pandemisë së koronavirusit dhe më pas përsëri mes shqetësimeve për sigurinë pas fillimit të luftimeve në Ukrainë.
Si pjesë e përpjekjeve të tij për të kultivuar trashëgiminë sovjetike dhe për të shtypur çdo përpjekje për ta vënë në dyshim atë, Rusia ka miratuar ligje që dënojnë "rehabilitimin e nazizmit", të cilët përfshijnë ndëshkimin e "përdhosjes" së monumenteve përkujtimore ose sfidimin e versionit të Kremlinit për historinë e Luftës së Dytë Botërore.
Kur dërgoi trupat në Ukrainë më 24 shkurt 2022, presidenti Putin nxori kujtimet e Luftës së Dytë Botërore në përpjekje për të justifikuar veprimet e tij, që Kievi dhe aleatët e tij perëndimorë i denoncuan si një agresion të paprovokuar. Presidenti rus përmendi “denacifikimin” e Ukrainës si qëllimin kryesor të Moskës, duke e përshkruar në mënyrë të rreme si neonaziste qeverinë e presidentit ukrainas Volodymyr Zelenskyy, i cili është hebre dhe ka humbur të afërm në Holokaust.
Ai u përpoq ta paraqes nderimin e Ukrainës për disa nga udhëheqësit e saj nacionalistë që bashkëpunuan me nazistët në Luftën e Dytë Botërore, si një shenjë e simpatisë së supozuar ndaj nazistëve. Ai shfrytëzon rregullisht referenca të pambështetura për personalitetet nacionaliste ukrainase si Stepan Bandera, i cili u vra nga një spiun sovjetik në Munih në vitin 1959, si një justifikim themelor për veprimin ushtarak në Ukrainë.
Shumë vëzhgues e shohin përqendrimin e presidentit Putin në Luftën e Dytë Botërore si pjesë e përpjekjeve të tij për të ringjallur ndikimin dhe prestigjin e Bashkimit Sovjetik dhe mbështetjen e tij në praktikat sovjetike.