Një marrëveshje e arritur në tetor mes Turqisë dhe Libisë, për kërkim në det të naftës dhe gazit, ka çuar në një acarim të mëtejshëm të tensioneve në rritje mes Ankarasë dhe Athinës. Siç njofton korrespondenti i Zërit të Amerikës Dorian Jones nga Stambolli, efektet e rivalitetit po përhapen në Evropë dhe Lindjen e Mesme.
Analistët thonë se marrëveshja për kërkimin e naftës dhe gazit mes Turqisë dhe qeverisë së Pajtimit Kombëtar të Libisë, të cilën Turqia e mbështet ushtarakisht, është një fitore e madhe për Ankaranë, jo vetëm nga pikëpamja financiare.
“Libia po ndihmon Turqinë të sigurojë përfitime financiare të konsiderueshme dhe në këtë proces po poshtëron Greqinë. Pra, ky është aspekti politik i çështjes”, thotë Jalel Harchaoui, përfaqësues i organizatës Nisma Globale Kundër Krimit të Organizuar Ndërkombëtar.
Marrëveshja me Libinë i mundëson Turqisë eksplorimin në ujërat e Mesdheut të pretenduara nga Greqia. Analistët thonë se forcat turke dhe greke përballen rregullisht tashmë në ujërat e diskutueshme në detin mes dy vendeve, atë Egje. Marrëveshja me Libinë kërcënon tashmë ta zgjerojë rivalitetin.
“Kemi parë në të kaluarën përballje në Egje, provokime nga ana e Turqisë në ujërat territoriale të Qipros. Siç e keni vënë re, qeveria greke është tepër e zemëruar”, thotë Aya Burweila, përfaqësuese e Kolegjit Helenik për Mbrojtjes Kombëtare.
Së fundmi ministri i Jashtëm grek Nikos Dendias zhvilloi bisedime në Kajro me homologun e tij egjiptian Sameh Shoukry dhe të dy vendet dënuan marrëveshjen mbi energjinë të arritur mes Turqisë dhe Libisë.
Kajro njoftoi gjithashtu se do të pezullonte bisedimet me Ankaranë që kishin për qëllim përmirësimin e marrëdhënieve të tensionuara. Analistët thonë se disa vende të rajonit po shkojnë drejt mosmarrëveshjeve.
“Duke filluar nga Greqia, Qipro në Egjipt. Unë insistoj tek Egjipti, sepse egjiptianët, e shohin gjysmën lindore të Libisë, si “oborrin e shtëpisë së tyre” (si pjesë të tyren) dhe nuk e konsiderojnë aspak të pranueshme që Turqia të bëjë biznes aty, në tokë apo qoftë nën det”, thotë Jalel Harchaoui, Iniciativa Globale kundër Krimit të Organizuar Ndërkombëtar.
Franca, një aleate e fortë e Greqisë dhe Egjiptit, dënoi gjithashtu marrëveshjen e fundit turko-libiane mbi energjinë, duke e quajtur një shkelje të ligjit ndërkombëtar.
Franca dhe Greqia kanë një marrëveshje dypalëshe në fushën e mbrojtjes. Parisi po ndihmon Athinën të modernizojë forcat e saj ushtarake.
“Të dyja palët janë gjithashtu të ndërgjegjshme se kjo mund të rezultojë në një luftë në shkallë të gjerë. Sepse nuk është vetëm Turqia dhe Greqia në Mesdheun Lindor, ka edhe vende të tjera. Janë francezët, Izraeli, Egjipti. Mesdheu Lindor aktualisht është një zonë e madhe gjeopolitike. Pra, në atë rajon nuk ka vetëm dy aktorë e të tjerët që rrinë duke bërë thjesht spektatorin”, thotë Senem Aydin-Düzgit, e universitetit Sabanci.
Ajo çka mund ta ndizte tensionet edhe më tej do të ishte një vendim i Ankarasë për të dërguar anijet e saj kërkimore në ujërat e pretenduara nga Greqia, bazuar në marrëveshjen me Libinë. Por për shkak se rreziku është shumë i madh për rajonin, analistët parashikojnë se të gjitha palët do të punojnë për të shmangur çdo përplasje.